ოდესმე გიფიქრიათ იმაზე, თუ როგორ ხედავს თქვენი ძაღლი მის გარშემო არსებულ სამყაროს? ალბათ, ბევრს ჰგონია, რომ შინაურ ცხოველს მხოლოდ ნაცრისფერი ელფერის გარჩევა შეუძლია და ამიტომ სამყარო მისთვის შავ-თეთრია. მართლაც, მეცნიერები ამაში დიდი ხნის განმავლობაში დარწმუნებულნი იყვნენ. თუმცა არც ისე დიდი ხნის წინ გაირკვა, რომ ეს სიმართლეს არ შეესაბამება. როგორ ხედავს ძაღლი მის გარშემო არსებულ სამყაროს?
თეორია, რომ ძაღლები ყველაფერს ისე ხედავენ, როგორც შავ-თეთრ ფილმშია, ამერიკელმა მკვლევარებმა 2012 წელს უარჰყვეს. აღმოჩნდა, რომ სინამდვილეში, ცხოველები განასხვავებენ ფერებს, თუმცა ბევრად ნაკლებს ვიდრე ადამიანები.
ფერადი მხედველობა და ახლომხედველობა
მხოლოდ ბიოლოგიაში ჩაღრმავება საშუალებას გაძლევთ გაიგოთ ზუსტად როგორ აღიქვამს ძაღლი მის გარშემო არსებულ სამყაროს. თვალის სტრუქტურაში ფერების აღქმაზე პასუხისმგებელია ფოტორეცეპტორები: ეს არის ბადურაზე არსებული ჩხირები და კოლბები, რომლებმაც ასეთი სახელები მიიღეს ფორმის გამო. ადამიანის თვალის ბადურაზე კოლბების სამი სახეობაა და ისინი საშუალებას გვაძლევს განვასხვაოთ წითელი, მწვანე და ლურჯი ელფერები.
ძაღლის თვალი განსხვავებულად არის მოწყობილი: მაგალითად, მას აქვს მხოლოდ ორი სახეობის კოლბები ბადურაზე და ამ მიზეზით შინაურ ცხოველებს არ შეუძლიათ განასხვავონ ყვითელ-მწვანე და წითელ-ნარინჯისფერი ელფერები.
სამყაროს სურათი, რომელსაც ძაღლები ხედავენ, ჰგავს დალტონიზმით დაავადებულთა მხედველობას.
მაგალითად, შინაურმა ცხოველმა, ნაკლებად სავარაუდოა, რომ დაინახოს წითელი ფერის ბურთი ან სათამაშო ბალახში. მაგრამ აქ ყნოსვა ეხმარება: ძაღლს შეუძლია მათი სუნი იგრძნოს.
თუმცა, ეს არ არის ერთადერთი განსხვავება ადამიანისა და ძაღლის მხედველობას შორის. როგორც გაირკვა, შინაური ცხოველები სამყაროს სურათს გაცილებით ნაკლებად ნათლად ხედავენ, ვიდრე ადამიანები. მიზეზი ასევე მდგომარეობს მხედველობის ორგანოების აგებულებაში. ყვითელი ლაქა პასუხისმგებელია გამოსახულების სიცხადეზე და სიკაშკაშეზე, რომელსაც ადამიანი ხედავს. ძაღლს ეს ლაქა არ აქვს, ამიტომ შინაური ცხოველები კარგად ვერ განასხვავებენ დეტალებს. თუ კარგი მხედველობის მქონე ადამიანს შეუძლია მხედველობის შემოწმების ცხრილის მეათე სტრიქონის წაკითხვა, მაშინ თეორიულად ძაღლს მხოლოდ მესამე შეუძლია ამოიცნოს. მაგრამ ცხოველებისთვის მახვილი თვალი არ არის ისეთი მნიშვნელოვანი, როგორც პოტენციური მსხვერპლის დროულად ამოცნობის უნარი.
მხედველობის არეალი და ღამის ნადირობა
ძაღლი მტაცებელია, რის გამოც მას სიბნელეში ხედვის უნარი სჭირდება. და მართლაც, ღამით ეს ცხოველები ადამიანებზე ბევრად უკეთ ხედავენ და ნაცრისფერ უფრო მეტ ელფერს არჩევენ. ეს გამოწვეულია ძაღლის მხედველობის ორგანოების სტრუქტურის თავისებურებებით: იგივე ფოტორეცეპტორები – ჩხირები – პასუხისმგებელია სიბნელეში თვალების მგრძნობელობაზე და ძაღლის ბადურაზე გაცილებით მეტია, ვიდრე ადამიანებისაზე. ამიტომ, შებინდების დროსაც კი, თქვენი შინაური ცხოველი თავს კომფორტულად გრძნობს.
საინტერესოა, რომ სხვადასხვა ჯიშის წარმომადგენლები სამყაროს განსხვავებულად ხედავენ. მიზეზი ხედვის არეალშია. მონადირე ძაღლებს, როგორებიცაა ბიგლები, ერთმანეთისგან დაშორებული თვალებით, აქვთ ფართო მხედველობის არეალი, ხოლო შინაურ ცხოველებს, რომლებსაც უფრო ახლომდებარე თვალები აქვთ, როგორებიცაა: მოპსები ან პეკინესები, აქვთ ვიწრო მხედველობის არეალი.
როგორ შევამოწმოთ ძაღლის მხედველობა?
საიდუმლო არ არის, რომ ძაღლის მხედველობა ასაკთან ერთად შეიძლება გაუარესდეს. თუმცა, არსებობს მთელი რიგი სხვა ფაქტორები, რომლებიც ხელს უწყობს ოფთალმოლოგიური დაავადებების განვითარებას. ყურადღებიანმა პატრონმა შეიძლება შეამჩნიოს ძაღლში მხედველობის დაქვეითების პირველი სიმპტომები:
⦁ დაბინდული ან ჩაწითლებული თვალები;
⦁ გამონადენის არსებობა;
⦁ ქავილი, რომლის დროსაც ძაღლი თათებით იქავებს თვალებს.
ძაღლის მხედველობის გაუარესების მნიშვნელოვანი ნიშანი არის სივრცეში ორიენტაცია. თუ შინაური ცხოველი ეჯახება ობიექტებს, ვერ ამჩნევს დაბრკოლებებს ან ისე უყურებს, თითქოს მათ მიღმა იყურება, აუცილებელია ვეტერინართან კონსულტაცია.
Leave your comment