სტრესული მდგომარეობა შეიძლება განვითარდეს არა მხოლოდ ადამიანებში, არამედ ცხოველებშიც. ჩვენი შინაური ცხოველები სოციალური არსებები არიან, მათ ასევე შეუძლიათ განიცადონ ნერვული დაძაბულობა. მიზეზები შეიძლება განსხვავებული იყოს: მაგალითად, მოულოდნელმა ხმაურმა, პატრონის უხეშმა ტონმა და მასთან კომუნიკაციის გადაჭარბებამაც კი შეიძლება, გამოიწვიოს ძაღლში სტრესი. შინაური ცხოველის ორგანიზმს შეუძლია გაუმკლავდეს მცირე აშლილობებს დამოუკიდებლად. თუმცა, მუდმივი რყევა იწვევს ქრონიკულ სტრესს, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს უფრო სერიოზული დაავადებები. როგორ მოვუხსნათ ძაღლს სტრესი?
მრავალმა კვლევამ დაამტკიცა, რომ ძაღლები მიდრეკილნი არიან სტრესული სიტუაციებისკენ. ისინი ძალიან მგრძნობიარენი არიან გარშემომყოფთა მიმართ. ორგანიზმის რეაქციას გარე გამაღიზიანებლებზე ეწოდება შერიგების სიგნალი. ასეთ სიგნალებს მიეკუთვნება ლოკვა ან, მაგალითად, დამთქნარება. მცირე ღელვა არ აყენებს ორგანიზმს მნიშვნელოვან ზიანს. მაგრამ ძაღლის ძლიერ სტრესს შეუძლია არა მხოლოდ ფიზიკური დაავადებების პროვოცირება (მაგალითად, დერმატიტი), არამედ იწვევს შინაური ცხოველების ქცევის დარღვევას.
სტრესის ნიშნები
მეცნიერებმა გამოავლინეს მრავალი ნიშანი, რომელიც მიუთითებს ძაღლის სტრესზე. სიმპტომები შეიძლება გამოიხატოს სხვადასხვა გზით, რეაქცია ინდივიდუალურია და დამოკიდებულია შინაური ცხოველის მახასიათებლებზე:
⦁ ნერვიულობა. ძაღლი ფუსფუსებს, ნერვიულობს, ვერ წყნარდება;
⦁ შფოთვა. ძაღლის ქმედებები მეორდება: ის ვერ ჩერდება ერთ ადგილას, დადის კუთხიდან კუთხეში, ვერ ისვენებს თავის ადგილზეც კი;
⦁ გადაჭარბებული ყეფა, ჰიპერაქტიურობა. ყეფის უეცარი შეტევები, ისევე როგორც შინაური ცხოველის ძალიან აქტიური ქცევა, შეიძლება მიუთითებდეს მის ორგანიზმში სტრესის ჰორმონების დონის მატებაზე.
⦁ უსიცოცხლობა, აპათია, ჭამაზე უარის თქმა. დეპრესია, აპათია და უსიცოხლობა ცხოველთა ჯანმრთელობის პრობლემების საერთო ნიშნებია.
⦁ ქავილი, ხტუნვა, ლოკვა სხეულის დაზიანებამდე
⦁ მძიმე სუნთქვა.
⦁ გამომყოფი სისტემის დარღვევები. უკონტროლო შარდვა და დიარეა, განავლის ფერის ცვლილება – შეიძლება მიუთითებდეს არა მხოლოდ კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის დაავადებებზე, არამედ ორგანიზმის სტრესულ მდგომარეობაზეც.
⦁ გაძლიერებული ნერწყვის გამოყოფა. მიუხედავად იმისა, რომ ბევრი ჯიში თავად არის მიდრეკილი ნერწყვის ჭარბად გამოყოფისკენ, ეს სიმპტომი არავითარ შემთხვევაში არ უნდა იყოს იგნორირებული.
⦁ ნაგვის ჭამა. თუ ძაღლი არ რეაგირებს “ფუ” ბრძანებაზე, ცდილობს ქუჩაში საკვები და უვარგისი „აღმოჩენები“ შეჭამოს, ყურადღება უნდა მიაქციოთ მის ფსიქოლოგიურ მდგომარეობას.
შინაურ ცხოველში სტრესის სიმპტომების გამოვლენისას, პირველი ნაბიჯი იქნება მისი გაჩენის მიზეზის დადგენა. მაგრამ ეს ყოველთვის მარტივი არ არის. მაგალითად, სეირნობისას, შინაური ცხოველი იწყებს მოუსვენრად მოქცევას სხვა ძაღლების გარემოცვაში. შემდეგ პატრონი გადაწყვეტილებას იღებს შეზღუდოს ეს კომუნიკაცია და შინაური ცხოველი ცარიელ სათამაშო მოედანზე მიიყვანოს. მაგრამ აქაც კი ნაკლებად სავარაუდოა, რომ დაისვენებს: სხვა ცხოველების სუნიც კი ძაღლში სტრესს გამოიწვევს. მკურნალობა, ამ შემთხვევაში, უნდა დაიწყოს სათამაშო მოედნებზე სიარულის შეზღუდვით და შინაური ცხოველის ეტაპობრივი სოციალიზაციის გზით.
რა სიტუაციები იწვევს სტრესს ყველაზე ხშირად?
⦁ ვეტერინართან ვიზიტი;
⦁ ბეწვის შეჭრა, დაბანა, დავარცხნა;
⦁ საზოგადოებრივი ტრანსპორტი, მანქანით მგზავრობა, საჰაერო მოგზაურობა და სხვა სახის მგზავრობები;
⦁ დღესასწაული, ხმაური, ხმამაღალი მუსიკა, ფეიერვერკი და ჭექა-ქუხილი;
⦁ პატრონთან კომუნიკაციის ნაკლებობა ან გადაჭარბება;
⦁ ჩხუბი სხვა ძაღლებთან;
⦁ ეჭვიანობა, სახლში სხვა ცხოველების ან ბავშვების გამოჩენის გამო;
⦁ პატრონის შეცვლა;
⦁ სხვაგან გადასვლა.
.
როგორ მოვიქცეთ?
⦁ სტრესის გამომწვევი მიზეზის აღმოფხვრა.
რა თქმა უნდა, ეს ეხება იმ სიტუაციებს, სადაც ეს შესაძლებელია. მაგრამ, მაგალითად, ახალ სახლში გადასვლა, პატრონის შეცვლა ან ოჯახში ბავშვის გამოჩენა არ შეიძლება ამ გზით მოგვარდეს.
⦁ „შიშზე მუშაობა“ თქვენს შინაურ ცხოველთან ერთად.
⦁ თუ სტრესის მიზეზის აღმოფხვრა შეუძლებელია, აუცილებელია ამ შიშის დაძლევა შინაურ ცხოველთან ერთად. მაგალითად, თუ თქვენს ძაღლს ეშინია მანქანით მგზავრობის, შეეცადეთ თანდათან მიაჩვიოთ მგზავრობას.
⦁ ახალ ბინაში გადასვლისას, თან წაიღეთ ძველი სახლიდან რამდენიმე ნივთი, მათ შორის ძაღლის ნივთები: სათამაშოები და სახლი. ნაცნობი სურნელი დაეხმარება თქვენს ცხოველს თავი დაცულად იგრძნოს.
⦁ ძაღლის დავარცხნისა და დაბანის შეჩვევა რეკომენდებულია ბავშვობიდან. თუ შინაურ ცხოველს ეშინია ელექტრო საჭრელის, სცადეთ ბეწვის შეჭრა მაკრატლით, ეს დაგეხმარებათ სტრესული სიტუაციების თავიდან აცილებაში.
⦁ თუ შინაური ცხოველი მძიმე სტრესს განიცდის, აუცილებელია კინოლოგის ან ვეტერინარის კონსულტაცია. ნუ გადადებთ სპეციალისტთან ვიზიტს. ზოოფსიქოლოგს ან კინოლოგს შეუძლია დაეხმაროს სტრესული სიტუაციის დაძლევაში. მაგალითად, სხვა ცხოველებთან ურთიერთობის შიში ან საზოგადოებრივ ადგილებში ყოფნის შიში შეიძლება დაძლეულ იქნას შინაური ცხოველის სოციალიზაციის გზით.
გახსოვდეთ, რომ არავითარ შემთხვევაში არ შეიძლება დამამშვიდებელი საშუალების მიცემა ძაღლისთვის, სპეციალისტთან კონსულტაციის გარეშე. მხოლოდ ვეტერინარს შეუძლია დაუნიშნოს მკურნალობა და გამოუწეროს შესაბამისი მედიკამენტები.
Leave your comment